Jestem przekonany, że każdy z nas wchodząc do sklepu spotkał się ze stwierdzeniami typu „reklamacji nie uwzględniamy” lub „po odejściu od kasy reklamacji nie uwzględnia się” lub innymi podobnymi czy to w formie wywieszek czy ustnych stwierdzeń sprzedawców. Myślę, że mało kto obecnie daje się zwieść takim zapewnieniom i odchodzi przekonany, że sprzedawca ma rację. Co jednak, będąc przekonanymi o własnej racji mamy zrobić, żeby zmusić sprzedawcę do respektowania naszych praw?

Regulację dotyczącą sprzedaży rzeczy ruchomej osobie fizycznej (konsumentowi) na cele nie związane z działalnością zawodową lub gospodarczą przez przedsiębiorcę w zakresie jego działalności (sprzedawcę) zawiera ustawa o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej z dnia 27 lipca 2002 roku (Dz.U. 2002 nr 141 poz. 1176). Zgodnie z tą ustawą sprzedawca ponosi odpowiedzialność wobec konsumenta, jeżeli towar jest niezgodny z umową w chwili jego wydania. Ustawa wprowadza domniemanie, że w przypadku stwierdzenia niezgodności przed upływem sześciu miesięcy od dnia wydania towaru, niezgodność istniała w chwili wydana towaru.

Ustawa nie określa co oznacza „niezgodność towaru z umową”. Przy ocenie zgodności musimy więc posłużyć się zdrowym rozsądkiem. Wskazówką jest przy tym art. 4 ustawy, który opisuje, kiedy towar jest zgodny z umową.

Gdy zakupu dokonujemy po indywidualnym uzgodnieniu właściwości towaru ze sprzedawcą np. krawcem, któremu zlecamy uszycie kurtki zimowej w określonym kolorze i z określonego materiału, towar będzie zgodny z umową gdy będzie odpowiadał opisowi, próbce albo wzorowi oraz gdy będzie nadawał się do określonego przez kupującego celu przy zawarciu umowy np. do użycia w zimie. Gdyby krawiec ostrzegał przed zawarciem umowy, że materiał z którego ma kurtkę wykonać nie jest odpowiedni, gdyż jest przewiewny, przemaka, nie trzyma ciepła a my i tak zdecydowaliśmy się na wykonanie tej kurtki, wówczas krawiec nie będzie odpowiadał za to, że kurtka nie nadaje się do użycia w zimie.

W pozostałych przypadkach towar jest zgodny z umową, jeśli nadaje się do celu, do jakiego tego rodzaju towar jest zwykle używany oraz gdy jego właściwości odpowiadają właściwościom cechującym towar tego rodzaju. Towar jest zgodny z umową gdy odpowiada oczekiwaniom dotyczącym towaru tego rodzaju, opartym na składanych publicznie zapewnieniach sprzedawcy, producenta lub jego przedstawiciela (w szczególności zapewnienia wyrażone w oznakowaniu towaru lub reklamie, odnoszące się do właściwości towaru, w tym terminu w jakim towar ma je zachować). Na równi z zapewnieniem producenta traktuje się zapewnienie osoby, która wprowadza towar do obrotu krajowego w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa oraz osoby, która podaje się za producenta poprzez umieszczenie na towarze swojej nazwy, znaku towarowego lub innego oznaczenia odróżniającego.

Za niezgodność towaru z umową uważa się także nieprawidłowość w jego zamontowaniu i uruchomieniu, jeżeli czynności te zostały wykonane w ramach sprzedaży lub przez osobę, za którą ponosi on odpowiedzialność albo przez kupującego według instrukcji otrzymanej przy sprzedaży.

Odpowiedzialność z tytułu niezgodności jest wyłączona jeśli:

– kupujący wiedział o niezgodności w chwili zawierania umowy albo oceniając rozsądnie powinien był wiedzieć,

– niezgodność wynikła z przyczyny tkwiącej w materiale dostarczonym przez kupującego,

– jeśli sprzedawca wykazał, że nie znał zapewnień dotyczących właściwości towaru ani oceniając rozsądnie nie mógł o nich wiedzieć, albo że zapewnienie nie mogło mieć wpływu na decyzję kupującego o zawarciu umowy, albo też że treść zapewnienia sprostowano przed zawarciem umowy.

W razie stwierdzenia, że towar jest niezgodny z umową kupujący może domagać się doprowadzenia towaru do stanu zgodnego z umową poprzez nieodpłatną naprawę albo wymianę na nowy. Nieodpłatna naprawa oznacza, że sprzedawca ma obowiązek zwrócić koszty poniesione przez kupującego np. demontażu, dostarczenia, robocizny, materiałów, ponownego zamontowania i uruchomienia.
Kupujący nie może domagać się doprowadzenia do stanu zgodnego z umową, gdy naprawa lub wymiana jest niemożliwa lub wymaga nadmiernych kosztów. W takim wypadku kupujący ma prawo domagać się obniżenia ceny albo odstąpić od umowy (to ostatnie uprawnienie tylko wtedy gdy niezgodność jest istotna). Z uprawnień tych kupujący może skorzystać także wtedy gdy sprzedawca w odpowiednim czasie nie zdołał doprowadzić towaru do stanu zgodnego z umową albo gdy naprawa lub wymiana narażałaby kupującego na znaczne trudności.

Bardzo ważną sprawą jest to, że jeśli sprzedający w terminie 14 dni od dnia zgłoszenia żądania naprawy lub wymiany nie ustosunkował się do żądania uważa się, że uznał żądanie za uzasadnione.

Kupujący musi zgłosić sprzedawcy niezgodność towaru z umową w terminie dwóch miesięcy od stwierdzenia niezgodności. Po upływie tego terminu kupujący traci swoje uprawnienia. W przypadku towarów żywnościowych niezgodność należy zgłosić niezwłocznie, nie później niż 3 dni od stwierdzenia niezgodności i nie później niż przed upływem terminu przydatności do spożycia, również pod rygorem utraty uprawnień z tytułu niezgodności towaru z umową.

Sprzedawca odpowiada z tytułu niezgodności towaru z umową w razie jej stwierdzenia przed upływem dwóch lat od wydania towaru kupującemu. W razie wymiany rzeczy termin biegnie na nowo. Jeżeli przedmiotem sprzedaży jest rzecz używana termin ten można skrócić do jednego roku. Jeżeli sprzedawca w chwili zawierania umowy wiedział o niezgodności towaru z umową i nie zwrócił na to uwagi kupującego, uprawnień z tytułu niezgodności towaru z umową można dochodzić także po upływie tego terminu.

Podsumowując: jeśli stwierdzimy niezgodność towaru z umową pierwszą rzeczą jaką należy zrobić to zgłosić ten fakt sprzedawcy – najlepiej na piśmie i po potwierdzeniu zgłoszenia przez sprzedawcę. Jeśli sprzedawca uwzględni reklamację, sprawa jest zakończona, jeśli nie – pozostaje dochodzenie swoich spraw w sądzie.

odpowiedź wg stanu prawnego na dzień 20 listopada 2008 roku